درس‌هایی‌ از ۲۵ بهمن: انتخابات و محدودیت برخورد حاکمیت

نیروهای امنیتی مسئول اراده برخورد آشکار با جمعیت را نداشتند، به نظر می‌رسید که دستور داشتند تا در حد امکان وارد درگیری مستقیم و برخورد آشکار نشوند:

چرا؟

می‌توان اینگونه تحلیل کرد که نزدیک بودن انتخابات و لزوم بازسازی مشروعیت از بین رفته حاکمیت مسئولین را وادار کرده که حداقل موقتاً از یک سری رفتار‌ها دست بکشند. شرایط فعلی ظرفیت چنین برخورد آشکاری را به شدت کاهش داده که اصلا و ابداً به این معنا نیست که در صورت بالا رفتن ریسک به آن پایبند باشند. فضای امنیتی مشارکت را به شدت کاهش میدهد، مشارکتی که حاکمیت بیش از هر زمان دیگر محتاج آن است، پس اگر فضای امنیتی نیز باشد نباید آشکار باشد، نباید به چشم بیاید، نباید مردم احساس ناامنی کنند. رفتار‌ها در عین اینکه متضمن کنترل فضا باید باشند، ولی‌ باید کنترو شده و سازمان یافته تر و کمتر رعب آور باشند. 

شواهد:

- حجم نیروهای موجود در خیابان‌ها به اندازه سال قبل که حتا بیشتر بود، ولی‌ بسیاری از آنها حتا وسایل سرکوب معمول را آشکارا حمل نمی‌کردند. حاکمیت آماده یک برخورد بود، ولی‌ ترجیح میداد با حداقل تنش نیروها تنها به حالت آماده باش قرار گیرند.

- مغازه‌ها در ساعت پیشیبینی حادث شدن تجمع بسته شد که با حادث نشدن آن دوباره باز شد. 

- دستگیری‌ها به نحوی اتفاق افتاد تا حداقل تنش را ایجاد کند: به خیابان‌های فرعی هدایت میکردند و با برخورد نه چندان تند سوار ماشین‌های از پیش پیشبینی‌ شده میکردند، در حالیکه در نمونه‌های قبلی‌ از دستگیری کردن به عنوان ابزاری برا رعب استفاده میکردند و سعی‌ میکردند به نحوی انجام آاش دهند که خود یک مانور وحشت باشد. (۲۵ بهمن سال قبل در یک برخورد رهگذران ساکت را آشکار با دستبدن به نرده‌های کنار خیابان برای ساعت‌ها متصل میکردند)

- مسئولین از هفته‌های قبل از به زبان آوردن اظهارات تحریک کننده خودداری کردند، در صورتی‌ که در چنین مواردی بازار جنگ‌های زبانی به اندازه باقی‌ عرصه‌ها داغ بود. 

روزهای پیش رو:

 برای در نظر گرفتن برنامه‌های پیش رو باید دو مطلب را در نظر داشت: ۱- ما زیاد بودیم، جمعیت در خیابان‌ها بیش از آن بود که انتظار داشتیم، این را هم ما دیدیم و هم حاکمیت شاهد بود و یقینا دو طرف در روزهای آینده در ذهن خواهند داشت. ۲- دو دلیل فضای انتخاباتی و لزوم بازسازی مشروعیت حکومت تا روز انتخابات پابرجا خواهد بود و اتفاقا تاثیر آنها در تصمیم‌گیری حاکمیت افزایش خواهد یافت، یعنی‌ تا آن‌روز روز به روز ظرفیت "برخورد آشکار" حاکمیت کاهش خواهد یافت و در روز انتخابات به اوج خود خواهد رسید. توجه شود که در تمام این متن از "برخورد آشکار" سخن میرود، وگرنه کیست که نداند که شرایط امنیتی روز انتخابات نیروها را در آمده باش کامل قرار میدهد. 

در روز انتخابات یکی‌ از این دو دلیل منقضی میگردد، ولی‌ کماکان بحث بازسازی مشروعیت حکومت هست و پربرجاست. با این شرایط و این تحلیل تا روز انتخابات حضور خیابانی هزینه آشکار کمتری خواهد داشت و حکومت سعی‌ خواهد کرد با سعه صدر بیشتری با آن برخورد کند. حاکمیت می‌داند که بسیاری در روز انتخابات تصمیم میگیرند که در انتخابات مشارکت کنند یا نه، پس ترجیح میدهد که حس ناامنی را به کسی‌ القا نکند، نتیجتا تلاش در جهت امنیتی کردن فضا در آن‌روز، فارغ از حادث شدن یا نشدن یک تجمع یک بازی برد‌برد است. هر یک ماشین سرکوب و هر یک دسته موتور سوار "حیدر گوی" در خیابان‌ها یعنی‌ کاهش مشارکت.